به گزارش هفت چشمه به نقل از شبکه اطلاع رساني راه دانا؛ همزمان با اينکه دولت سيزدهم سکان مديريت کشور را در دست گرفت، ريل سياست خارجي کشور نيز که به زعم بسياري از کارشناسان از مسير اصلي خود منحرف شده بود، تلاش کرد تا مجددا به مسير اصلي خود برگرداند و شاهد تحول در اين مسير باشيم. بررسي عملکرد دولت در سياست خارجي در مسئله مذاکره با غرب و برقراري ارتباط با کشورهاي همسايه مي تواند ديد واقعي نسبت به رفتار دستگاه ديپلماسي کشور پيش روي ما قرار دهد.

دولت سيزدهم از زمان آغاز به مسئوليت خود به طور شفاف تاکيد کرد که مسئله مذاکره با غرب را براي احقاق حقوق ملت ايران بدون عقب نشيني دنبال خواهد کرد. اگرچه در روزهاي نخست برخي جريانات همسو با دولت قبل تلاش کردند که اين باور را به دولت سيزدهم تحميل کنند که دولت جديد راهي جز ادامه مسير دولت قبل در مذاکرات و قدم گذاشتن در جاده برجام ندارد، اما منطق ديپلماسي دولت سيزدهم روشي متفاوت از دولت قبل را نشان داد.

دستگاه ديپلماسي که سکانداري آن به حسن اميرعبداللهيان واگذار شده بود، در حالي کار خود را آغاز کرد که کشورهاي غربي در يک سنارويوي از پيش طراحي شده تلاش کردند تا با تعيين ضرب العجل براي مذاکرات، دولت جديد را وادار کنند تا هر چه زودتر پاي ميز مذاکرات برگردد.

اظهارنظرهاي مختلف از سوي مقامات اروپايي و آمريکايي در حالي مطرح مي شد که دولت سيزدهم تاکيد کرد با آمريکا مذاکره نخواهيم کرد چرا که آمريکا برا خلاف توافق صورت گرفته از برجام خارج شده و به تعهدات خود عمل نکرده است.

تعيين ضرب العجل مذاکرات؛ خوش‌بيني تازه کاخ سفيد براي احياي توافق هسته‌اي

رويکرد رسانه اي و تبليغاتي غربي‌ها تعيين ضرب الاجل و القاي زمان محدود براي احياي توافق هسته اي بود که هدف آن فشار بر تيم مذاکره کننده و افکار عمومي ايران و ايجاد اغتشاش رواني در ساير طرف‌هاي مذاکره و جامعه ايران نسبت به زمان و نتيجه مذاکرات بود.

با اين حال دستگاه ديپلماسي کشورمان هفته ها بود که در قبال اظهارات مقامات غربي سياست سکوت و آرامش را در پيش گرفته بود.

آنتوني بلينکن، وزير امور خارجه آمريکا  اظهار نظري در اين زمينه گفته بود که زمان براي دستيابي به توافق دارد «بسيار، بسيار، بسيار کوتاه است.» همزمان رابرت مالي، نماينده آمريکا در امور ايران نيز به سي‌ان‌ان گفته بود زمان باقي‌مانده رو به اتمام است. کشورهاي اروپايي نيز  در اين مورد بيانيه اي صادر کردند.

اما ايران از ابتدا اعلام کرده بود که تمايلي براي مذاکرات طولاني مدت ندارد ومخالف فرسايشي شدن گفت و گوهاست؛ رويکردي که در چهارچوب حرف قطعي از سوي رهبر انقلاب اسلامي مورد تاکيد  قرار گرفته بود.

ارائه پيش نويس مذاکرات از سوي ايران؛ تعبير وارونه کابوس غرب براي مذاکرات

تيم جديد مذاکره کننده ايران هشتم‌ آذرماه به رياست علي باقري کني معاون سياسي وزير امور خارجه و با حضور  جمعي از مديران و کارشناسان برجسته وزارتخانه‌هاي مرتبط با تحريم عازم وين شد و گفت و گوها آغاز شد. رويه غربي‌ها تا قبل از شروع گفت و گوها اين بود که ايران تعلل مي‌کند و فرصت احياي توافق هسته اي رو به پايان است با اين حال بعد از شروع مذاکرات عملا با طرح مباحث حاشيه اي جديت ايران را به چالش کشيدند.

استفاده از اهرم زمان براي تشديد فشار بر ايران در حالي صورت گرفت که هيئت مذاکره‌کننده ايراني از ابتداي فرآيند جديد مذاکرات، با تيم کارشناسي کامل و ارائه پيشنهادات سازنده نشان داد که براي حصول توافق خوب در سريع‌ترين زمان ممکن آمادگي دارد. البته اگرچه طولاني شدن مذاکرات براي ايران مطلوب نبود اما تن دادن به عجله براي رسيدن به هر توافقي آن هم زير فشار تهديد و تحريم قطعا زيان‌هاي فراواني به دنبال داشت.

با ارائه پيش نويس از سوي تيم مذاکره کننده ايران، بهانه جويي کشورهاي غربي وارد فاز تازه شد. غرب در ادعايي بي پايه و اساس اعلام کرد که ايران مطالبات فرابرجامي دارد. اين ادعا باعث شد که در 15 آذر ماه در جريان نشست خبري مشترک با فيصل مقداد وزير خارجه سوريه که به کشورمان سفر کرده بود با بيان اينکه  جمهوري اسلامي ايران با حسن نيت، مديريت، ابتکار و برنامه در دور اول مذاکرات جديد در وين حضور يافته است، گفت: از چند روز قبل هم چه در تماس با وزراي خارجه عضو شوراي امنيت و چه در گفت و گوها با آقاي جوسپ بورل اعلام کرديم که شما که آنقدر خود را در ماه‌ها و هفته‌هاي گذشته علاقمند به برپا شدن ميز مذاکرات نشان مي‌داديد براي لغو تحريم‌هاي برجام هم حسن نيت و برنامه داشته باشيد.

وزير امور خارجه اين را هم گفت که آنچه هيات ايراني به عنوان متن مکتوب ارائه داده، ‌کاملاً در چهارچوب برجام هست و هيچ چيزي فراتر از آنچه در برجام مورد توافق قرار گرفته، در اين متون، مورد درخواست طرف ايراني قرار نگرفته است. لذا اين ادعا که برخي طرف‌هاي غربي مي‌گويند ايران مطالبات حداکثري داشته، مطالبات ما کاملاً منطبق بر برجام هست و ذره‌اي در اين دور از مذاکرات ما مطالبه‌اي فرابرجامي نداشته‌ايم.

تلاش غرب براي نشان دادن حسن نيت در مذاکرات و قبول پيش نويس ايران

در حالي که اروپايي ها در ابتدا با عدم پذيرش پيش نويس هاي ايران در مورد تحريم ها و اقدامات هسته‌اي، تنها پيش نويس هاي حاصل از ۶ دور مذاکره قبلي را مبناي ادامه مذاکره مي دانستند، اما در نهايت پذيرفتند که متن سومي مبنا قرار بگيرد و براساس آن گفتگو ها دنبال شود.

مقرر شد متن جديد مذاکرات ، از ترکيب متن اول و اضافه شدن پيشنهادات ايران تهيه و بر روي آن کار مي شود. اين در حالي بود که تيم مذاکره کننده ايراني هر نقطه مبهمي را که از سوي غرب در خصوص متن پيش نويس مطرح مي شد را به طور شفاف و دقيق پاسخ مي داد.

روند مذاکرات به گونه اي پيش رفت که به اذعان بسياري از کارشناسان اين روند نشان مي داد که آمريکايي‌ها به رغم تعيين ضرب الاجل و وارد کردن فشار در آغاز کار دولت، حالا به دنيال ادامه يافتن مذاکرات بودند و تلاش مي کردند که رويکردي فعال داشته باشند از اين رو هم اروپايي‌ها و هم آمريکا در مجموع در فضاي مذاکرات تعامل نسبتا مناسبي داشته اما جريان خبري را برعکس به نحوي هدايت کردند که مذاکرات رو به جلو نيست و عامل آن هم ايران است.

اما نکته قابل توجه در جريان مذاکرات رويکرد جديد اتخاذ شده از سوي تيم مذاکره کننده ايراني بود، رويکردي که غرب را وادار به عقب نشيني کرد تا در گام اول غرب را وادار کرد دست از تعيين ضرب العجل و اعمال فشار به جمهوري اسلامي ايران بردارد و در گام دوم پيش نويس ايران را به عنوان موضوع مورد مذاکره بپذيرد.

اهل مذاکره هستيم اما نه هر مذاکره اي!

دولت سيزدهم از ابتدا تاکيد کرد که قرار نيست در رويکرد جديد مذاکرات، تمام مسائل را به وين و مذاکرات گره بزنيم ضمن اينکه مذاکرات را با جديت و بدون ذره اي عقب گرد دنبال خواهيم کرد چرا که اهل گفتگو هستيم اما هر توافقي را نخواهيم پذيرفت.

حسن هاني زاده، کارشناس مسائل بين المللي نيز با تاکيد اين ادعا عنوان کرد: دولت سيزدهم براي انجام مذاکرات سازوکارهاي جدي و تازه اي را تعريف کرد و از تيم تخصصي نه صرفا سياسي براي پيشبرد مذاکرات استفاده کرد.

وي با اشاره به اينکه اساسا مذاکره مطلوب براي دستيابي به نتيجه مذاکره اي است که بدون عجله و بر اساس منطق انجام شود تصريح کرد: رويکرد دولت سيزدهم نشان داد که جمهوري اسلامي ايران اهل مذاکره است و اما نه هر مذاکره اي بلکه مذاکره اي که نتيجه آن به نفع منافع ملت باشد.

انتهاي پيام/ک